چکيده فارسي :

جنس Allactaga از خانواده Dipodidae در ايران شامل شش گونه A.firouzi، A.williamsi، A.elater، A.hotsoni، A.euphratica و A.toussi است. مطالعات تاكسونوميك انجام شده عمدتاً از بررسي ويژگيهاي مورفولوژيك گونه هاي اين جنس   سود برده اند و به رغم مطالعات متعدد وضعيت تاكسونوميك برخي از گونه ها مبهم باقي مانده است. در اين پژوهش از روشهاي مولكولي براي بررسي روابط فيلوژنتيك اين گونه­ها در ايران استفاده شد. پس از جمع آوري نمونه­ها،   DNA ژنومي به روش رسوب نمكي استخراج شد. قطعه 977bp از ژن سيتوكروم b با استفاده از آغازگرهاي اختصاصي طراحي شده در اين پژوهش، از طريق واكنش زنجيره­اي پليمراز، تكثير و سپس تعيين رديف شد. توالي­هاي خام بدست آمده از نمونه ها پس از ويرايش اوليه جهت تحليل فيلوژنتيك استفاده شد. تحليل­فيلوژنتيك با استفاده از روش نزديكترين همسايه، كمترين تكامل، حداكثر پارسيموني و بيزين انجام گرفت. به منظور بررسي روابط فيلوژنتيك درون­خانواده، توالي ژن سيتوكروم b گونه­هايي از ديگر جنس­هاي خانواده Dipodidae شامل Eozapus, Napaeozapus, Jaculus, Dipus از بانك ژن استخراج شد. نتايج حاصل از تحليل فيلوژنتيك تك تبار بودن خانواده Dipodidae را تاييد نمود. نتايج حاصل همچنين تك تبار بودن جنس Allactaga را نشان داد. نمونه بدست آمده از دوپاي فيروز در اين مطالعه از نمونه هاي دوپاي هاتسون جدا شده و روي شاخه اي مجزا از درخت فيلوژنتيك قرار گرفت.